15-04-2019

Eikenprocessierups

Verwachting uitkomst van de rupsen

Op basis van de ontwikkeling en indien de temperaturen in maart hoog blijven, is het niet uitgesloten dat de eerste eitjes al eind maart zullen uitkomen. Bij een normale temperatuurontwikkeling verwachten we de eerste rupsen met brandharen rond half mei. De bladontplooiing van de eerste zomereiken verwachten we in de eerste week van april. Pas rond eind april zal de helft van de eiken met hun bladontplooiing begonnen zijn, waardoor de kans bestaat dat de jonge rupsen lang zonder voedsel in de bomen moeten verblijven. De jonge eikenprocessierupsen kunnen echter lang zonder voedsel. Ze zijn dan wel kwetsbaar omdat ze makkelijk ten prooi vallen aan vogels en roofinsecten.

Natuurlijke bestrijding eikenprocessierupsen

In de afgelopen jaren hebben we aangetoond dat eikenprocessierupsen veel natuurlijke vijanden hebben, waaronder diverse vogelsoorten, vooral koolmezen. Het stimuleren van natuurlijke vijanden is absoluut een interessante en veelbelovende ontwikkeling, maar vraagt wel maatwerk en kennis van zaken. Op diverse plaatsen heeft men besloten om bij de beheersing van de eikenprocessierups volledig te vertrouwen op vogels, door bijvoorbeeld veel nestkasten op te hangen en worden nauwelijks andere maatregelen genomen. De vogels zullen echter niet alle rupsen opeten. Het aantal rupsen is te groot en er zijn daarnaast ook andere voedselbronnen voor de vogels beschikbaar. We raden daarom aan om ook andere maatregelen te treffen voor beheersing van de rupsen in gebieden waar veel mensen komen. Ook het aantrekken van natuurlijke vijanden door bloemen in te zaaien is niet voor alle locaties een methode om problemen met eikenprocessierupsen te voorkomen. Deze methode is vooral geschikt voor buitengebieden en plekken waar geen of weinig mensen komen. Om een gezonde populatie aan natuurlijke vijanden zoals sluipwespen, sluipvliegen en roofkevers te ontwikkelen, moet er eerst sprake zijn van veel eikenprocessierupsen. Dit is te riskant in woonwijken en andere druk bezochte plaatsen.

Uiteindelijk gaat het om een combinatie van maatregelen die elkaar moeten versterken. Er is duidelijk een groeiende behoefte aan meer studies naar hoe je op een goede manier natuurlijke vijanden een rol geeft in de beheersing van eikenprocessierupsen.

Tekst: Kenniscentrum Eikenprocessierups: Silvia Hellingman, Hellingman Onderzoek en Advies; Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University; Henry Kuppen, Terra Nostra; Henk Jans, Jans Consultancy Gezondheid en Milieu; Jan Buijs, GGD Amsterdam
Foto’s: Silvia Hellingman